Ostatnia aktualizacja artykułu: 13 grudnia 2021
Oligofrenopedagogika to inaczej edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną. Nazwa ta wywodzi się z języka greckiego, z połączenia słów oligos, oznaczającego pomniejszenie, oraz phren – umysł. Przyjrzyjmy się dokładniej, co wchodzi w zakres tej specjalności.
Oligofrenopedagogika – czym się zajmuje?
Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie jest jednym z działów pedagogiki specjalnej, zajmującym się nauczaniem dzieci i młodzieży z oligofrenią – czyli z wrodzoną lub istniejącą od wczesnych lat dziecięcych obniżoną zdolnością do rozwoju intelektualnego. Obejmuje proces nie tylko edukacji szkolnej, ale również różnego rodzaju zajęcia rewalidacyjne, mające na celu jak najlepsze przystosowanie osób niepełnosprawnych do samodzielności i życia w społeczeństwie. Zapewnia optymalny rozwój, a w miarę możliwości przygotowuje do podjęcia pracy zarobkowej, co również jest jednym z elementów usamodzielniania.
Oligofrenia – czyli właściwie komu pomaga pedagog specjalny?
Upośledzenie umysłowe nie jest pojęciem jednoznacznym. Obejmuje ono nie tylko upośledzenie intelektualne, ale także różnego rodzaju zaburzenia i zahamowania społeczne, emocjonalne czy motywacyjne – obejmuje więc całą osobowość, a nie tylko sferę poznawczą. Możemy więc wyodrębnić:
- niepełnosprawność intelektualną stopnia lekkiego:
taka osoba jest samodzielna, a największe deficyty można zauważyć w myśleniu abstrakcyjnym, takim jak tworzenie wyobrażeń czy klasyfikacja pojęć;
- umiarkowanego:
oprócz zaburzeń poznawczych, dochodzi również problem z koordynacją ruchową i nieporadnością; ciężej jej funkcjonować w społeczeństwie, jest jednak w stanie wykonywać prace fizyczne w celu utrzymania się;
- znacznego:
występują tutaj opóźnienia poznawcze i ruchu; osoba z tym stopniem niepełnosprawności może wykonywać wyuczone czynności i podstawowe zadania;
- głębokiego:
są to osoby niesamodzielne, wymagające stałego wsparcia i opieki; często posiadają dodatkowe schorzenia, utrudniające dalszy rozwój
Oligofrenopedagog – pedagog do zadań specjalnych
Pedagog pracujący z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie – oligofrenopedagog – ma za zadanie jak najlepiej wykorzystać potencjał rozwojowy swoich uczniów. Dobiera metody wychowawcze i rodzaj zajęć w taki sposób, aby osoby znajdujące się pod jego opieką zdobyły najwyższy możliwy poziom rozwoju oraz jak najlepsze umiejętności społeczne – w miarę indywidualnych możliwości. Oligofrenopedagog musi więc zdiagnozować, oraz przede wszystkim dobrze poznać swoich uczniów celem dobrania jak najlepszych metod pracy. Nauka, oprócz zdobywania umiejętności szkolnych takich jak pisanie i czytanie, obejmuje między innymi:
- samodzielności, troski o swoje zdrowie i bezpieczeństwo,
- zasad współżycia z innymi,
- korzystania z dóbr społecznych,
- gospodarowania pieniędzmi, zajmowanie się domem,
- przygotowanie do pracy zawodowej,
- organizowanie swojego czasu wolnego
Pedagog ma za zadanie również wspierać i motywować swoich uczniów, by chętniej podejmowali działania i jak najlepiej rozwijali swój potencjał. Obejmuje to również pracę nad emocjami, kontrolą zachowania oraz samooceną podopiecznych, wchodzi tu więc zakres umiejętności terapeutycznych pedagoga.
Kto może zostać oligofrenopedagogiem?
Oligrofrenopedagog to to zawód wymagający odpowiednich kwalifikacji i cech charakteru. Osoba, która chciałaby podjąć się pracy z dziećmi niepełnosprawnymi intelektualnie, powinna być przede wszystkim empatyczna, cierpliwa i życzliwa, a także troskliwa i umiejąca łatwo nawiązywać kontakty. Natomiast niezbędne kwalifikacje, umiejętności i metodykę pracy z uczniami z oligofrenią może nabyć np. w trakcie studiów podyplomowych z oligofrenopedagogiki. Nauczanie obejmuje takie zagadnienia, jak:
- pedagogika specjalna,
- psychologia,
- diagnostyka,
- dydaktyka,
- metodyka nauczania, terapii i wsparcia
Takie studia adresowane są do osób, które chcą zdobyć przygotowanie do pracy w szkołach lub ośrodkach specjalnych, ukierunkowanych na kształcenie osób z niepełnosprawnością intelektualną; obejmuje to również placówki wspierające osoby dorosłe, zmagające się z takimi dysfunkcjami.
