Stworzenie uczniom optymalnych warunków indywidualnego rozwoju to jedno z najważniejszych założeń każdej polskiej szkoły. Nauczyciel musi odpowiednio wyważyć proporcje między zajmowaniem się całą grupą a zwracaniem uwagi na indywidualne potrzeby edukacyjne. Choć zwykle więcej czasu poświęca się uczniom, którzy nie radzą sobie z niektórymi zagadnieniami, równie ważne jest wspieranie ponadprzeciętnych jednostek. Zobacz, jak pracować z uczniem zdolnym i na co zwrócić szczególną uwagę.
Jak wspierać zdolne dziecko – zdolne, czyli jakie?
Każda klasa uczniów to różnorodna grupa, w której znajdują się nie tylko różnorodne charaktery, ale przede wszystkim predyspozycje. Różnice pomiędzy uczniami czasami mogą być mniej lub bardziej zauważalne. Choć więcej uwagi z reguły poświęca się uczniom wolniej przyswajającym zagadnienia poruszane na lekcji, nauczyciele muszą odpowiednio podejść również do ucznia zdolnego.
Uczniem zdolnym jest taka osoba, która wykazuje ponadprzeciętny poziom rozwoju pod kątem psychofizycznym. Cechuje się wysokim poziomem motywacji, a także wykazuje wyraźną ciekawość poznawczą, która przejawia się samodzielnością i konsekwencją. Uczniowie zdolni są również wrażliwsi od innych i bardziej otwarci na nowe doświadczenia, co widać m.in. po wysokim poziomie uzdolnień specjalnych – sportowych, językowych czy artystycznych.
Jak pracować z uczniem zdolnym w środowisku szkolnym?
Nauczyciel, który dostrzeże zdolne jednostki w swojej klasie, może rozwijać zdolności uczniów poprzez ścisłą współpracę zarówno środowiska szkolnego, jak i pozaszkolnego, a nawet rodzinnego. Choć wpływ na ucznia będą miały działania realizowane również poza szkołą, to właśnie w systemie klasowo-lekcyjnym można znacznie rozwinąć jego predyspozycje:
- zwiększając stopniowo wymagania wobec ucznia,
- różnicując zakres treści,
- skupiając się bardziej na myśleniu twórczym niż odtwórczym,
- opracowując indywidualny plan rozwoju dla ucznia zdolnego,
- angażując uczniów w dodatkowe zadania – np. prowadzenie lekcji.
Najmłodsi geniusze, czyli jak pracować z dzieckiem zdolnym w przedszkolu?
Wiek przedszkolny to czas, w którym uzewnętrzniają się różne uzdolnienia u dzieci. Aby konkretne zdolności były rozwijane odpowiednio wcześnie, praca ze zdolnymi maluchami powinna odbywać się systematycznie i bazować na indywidualnych programach rozwoju.
Wielu nauczycieli może zastanawiać się więc, jak pracować z dzieckiem zdolnym w przedszkolu. Otóż podstawą są różne ćwiczenia w formie zabaw słownych, jak np.:
- podobieństwa – dzieci losują 2 obrazki i opowiadają o cechach wspólnych,
- zagadki – np. „co wlatuje przez okno, ale nie tłucze szyby?”,
- skojarzenia – nauczyciel podaje wyraz, a dziecko kolejny.
W wieku przedszkolnym nauczyciel może również rozwijać zdolności:
- z zakresu mowy i myślenia – np. poprzez czytanie z podziałem na role,
- muzyczne – np. poprzez angażowanie do rytmicznego recytowania tekstów,
- plastyczne – np. organizując wycieczki do muzeów czy zaproszenie plastyka-artysty do przedszkola,
- matematyczne – np. poprzez układanie do działań matematycznych treści zadań tekstowych.
Popularne metody pracy z uczniem na różnych etapach edukacyjnych
Ponadprzeciętne predyspozycje zauważają również nauczyciele na kolejnych etapach edukacyjnych. Nurtującym pytaniem jest więc nie tylko to, jak pracować z dzieckiem zdolnym w przedszkolu, ale również ze starszymi uczniami. Warto postawić na nowoczesne metody kształcenia, aby zdolne jednostki mogły rozwijać swoje predyspozycje w sposób twórczy i aktywny – poprzez działanie i tworzenie.
Do popularnych metod zalicza się m.in.;
- dywanik pomysłów – polega na prowadzeniu dyskusji w grupach, która ma 5 faz: identyfikacja problemu, propozycje rozwiązania go, deklaracja intencji, ewaluacja, a także podsumowanie,
- kulę śniegową – polega na tym, że uczniowie początkowo sami pracują nad problemem, później dobierają się w pary, później czwórki, ósemki itd., co rozwija prezentowanie własnego zdania,
- mapę pojęciową – konkretne zagadnienie opracowywane jest z wykorzystaniem symboli, wycinków, rysunków, czy zwrotów i haseł,
- kreatywne pisanie – w postaci różnorodnych ćwiczeń oraz zabaw, które rozwijają sztukę pisania; może być to tworzenie definicji dziwnych słów, wymyślanie tekstów reklamowych czy wymyślanie legend,
- odgrywanie ról – metoda pozwala lepiej zrozumieć własne zachowanie, priorytetowe wartości oraz intencje.
ZAPISZ SIĘ NA STUDIA PODYPLOMOWE I POZNAJ METODY PRACY Z UCZNIEM ZDOLNYM
Dlaczego warto poświęcać czas uzdolnionym uczniom?
Istnieje wiele korzyści, dla których warto poświęcać czas uzdolnionym jednostkom w klasie. Dla uczniów jest to rozwój ich pełnego potencjału, wsparcie ich zainteresowań, co przekłada się na samorealizację znacznie większą pewność siebie. Korzyścią dla nauczyciela może być fakt, iż praca ze zdolnymi uczniami wymaga bardzo często niestandardowego podejścia. Pobudza to kreatywność, zachęca do innowacji oraz pogłębiania swojej wiedzy w tym zakresie, a w konsekwencji wpływa na wyższą satysfakcję zawodową.
Zapisz się na „Edukacja dziecka zdolnego” studia podyplomowe oferowane przez naszą Uczelnię i zdobądź wiedzę oraz umiejętności merytoryczne niezbędne do rozpoznania uczniów o szczególnych predyspozycjach.
