Naturalne metody terapii, które można połączyć z codziennymi czynnościami, cieszą się coraz większym zainteresowaniem wśród dzieci i osób dorosłych, którzy zmagają się z negatywnymi emocjami. W złagodzeniu lęku i stresu pomaga biblioterapia – scenariusze zajęć pozwolą Tobie, jako osobie prowadzącej tego typu praktyki, wykorzystać sprawdzone motywy przewodnie. Zobacz, które z nich warto wdrożyć na zajęciach.
Biblioterapia – cele i definicja
Studia z bibliotekoznawstwa cieszą się nieustannie dużym zainteresowaniem studentów, którzy pasjonują się literaturą i chcą poprowadzić swoją karierę zawodową w kierunku pracy w bibliotece. Zapisując się na studia podyplomowe „Bibliotekoznawstwo” poznasz wiele niezbędnych zagadnień, a jednym z nich jest biblioterapia.
Jest to metoda psychoterapeutyczna, wykorzystująca literaturę oraz proces czytania do wspomagania rozwoju emocjonalnego, mentalnego oraz osobistego czytelnika. Bardzo ważnym w tym procesie jest dobór odpowiednich tytułów, których treść może pomóc w radzeniu sobie z różnymi problemami.
Cele biblioterapii realizowanej w formie scenariuszy biblioterapeutycznych są cztery:
- rewalidacyjny – pozwala poprawić sprawność intelektualną,
- resocjalizacyjny – umożliwia osobom niedostosowanym społecznie lepiej poznać relacje międzyludzkie,
- profilaktyczny – zapobiega tworzeniu się problemów na tle emocjonalnym,
- ogólnorozwojowy – wykorzystanie tej metody terapii pozwala rozwinąć samoświadomość i wiele umiejętności, np. interpersonalnych.
Biblioterapia – scenariusze zajęć dla dzieci
Ze względu na niezwykle bogate zasoby literatury, można dostosować odpowiednie tytuły zarówno do małych dzieci, młodzieży, jak również osób dorosłych i seniorów. Jeśli zamierzasz lub już prowadzisz zajęcia z biblioterapii, scenariusz zajęć dla dzieci, który znajdziesz poniżej, okaże się świetnym sposobem na rozwój umiejętności:
- konstruktywnego wyrażania i odreagowywania emocji,
- rozpoznawania i nazywania swoich uczuć,
- radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
| Temat | Ja i moje emocje. |
| Literatura | L. M. Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza. |
| Metody | Miniwykład, pogadanka, drama. |
| Formy | Indywidualna i grupowa. |
| Pomoce | Kartki, długopis, muzyka relaksacyjna, kartki z niedokończonymi zdaniami, kartki z wydrukowanym twarzy. |
| Początek zajęć | Na początku zajęć poproś swoich podopiecznych o wyrażenie swojego samopoczucia. W tym celu rozdaj każdemu kartkę z konturem twarzy, na której dorysują usta i ocz, aby twarz wyrażała jakieś uczucie. Kartki niech dzieci przypną do swoich ubrań, dzięki czemu łatwo zaobserwujesz, jakie nastroje towarzyszą innym. |
| Zabawa „Ludzie do ludzi” | Należy dobrać uczestników w pary, a następnie wypowiedzieć polecenie „Nos do nosa, czoło do czoła”. Następnym poleceniem jest „Ludzie do ludzi”, po czym pary powinny zamienić się między sobą. Osoba, która zostanie bez pary, prowadzi dalej zabawę. |
| Scenki dramatyczne | W tej części zajęć poproś dzieci o to, aby odegrały scenkę, w której pokażą swoją reakcję na widok zaniedbanej i siedzącej z wyciągniętą ręką dziewczynki. |
| Ćwiczenie „dokończ zdania” | Rozdaj dzieciom kartki i poproś o dokończenie zdań, np.:Czuję złość/radość, gdy, …Kiedy jestem zły, …Chce mi się śmiać, gdy …Kiedy jestem zdenerwowany, …Jestem zadowolony, gdy … |
| Odczytanie fragmentów Ani z Zielonego Wzgórza | |
| Drama | Dzieci odgrywają rolę Ani i Gilberta. Po „wyjściu” z ról omów uczucia, jakie towarzyszyły odgrywanym postaciom. Następnie możesz w grupie zastanowić się, jak wpływały emocje na bohaterów, a także w jaki sposób mogli postąpić inaczej. |
| Rozmowa kierowana | Zadaj uczestnikom pytania:Czy trudno panować nad swoimi emocjami?Co trzeba zrobić, aby panować nad sobą?W jakich sytuacjach reagujemy bardzo emocjonalnie? Następnie przeprowadź miniwykład na temat tego, jak uczucia wpływają na nasze zachowanie i inne osoby. |
| Konferencja prasowa | W grupach przeprowadź dyskusję na temat tego, czy ludzie mogą panować nad własnym zachowaniem. Dzieci mogą przygotować recepty na to, jak radzić sobie z emocjami, które wpływają negatywnie na zachowanie. Efekty swojej pracy grupy mogą zaprezentować na „konferencji prasowej”. |
| Zabawa „Snujemy baśń” | Wszyscy uczestnicy zajęć siedzą w kole, a jedna osoba zaczyna opowiadać jakąś wymyśloną historię. Zadaniem kolejnych osób jest dopowiadanie kolejnych wydarzeń. |
| Na koniec warto przeprowadzić jeszcze relaksacyjne ćwiczenia przy muzyce i podziękować uczestnikom zajęć. | |
Biblioterapia dla dorosłych – przykładowy scenariusz
Nieco inaczej wyglądają zajęcia z biblioterapii dla dorosłych. Poniżej znajdziesz przykładowy scenariusz, dzięki którym grupa:
- zintegruje się,
- pozna fragmenty książki Motyl autorstwa Lisy Genovy,
- podzieli się swoimi doświadczeniami,
- stworzy zbiór zasad na temat tego, jak pomagać chorej osobie.
| Temat | Być jak motyl |
| Literatura | L. Genova Motyl |
| Metody | Dyskusja, burza mózgów, mapa mentalna, plakat. |
| Pomoce | Tablica, mazaki, komputery z dostępem do Internetu – canva.com do stworzenia plakatu, bubbl.us do tworzenia map mentalnych. |
| Wstęp | Powitanie i zapoznanie z grupą – możesz na początku zaproponować zabawę integracyjną. Uczestnicy mogą usiąść w kole i podać swoje imię, a następnie cechę swojego charakteru, która rozpoczyna się na tę samą literę. |
| Wprowadzenie do tematu i przeczytanie fragmentów książki | Bardzo często na zajęcia z biblioterapii uczęszczają osoby zmagające się z różnymi chorobami, dlatego warto poruszyć kwestię choroby i utraty pamięci. Można zapytać uczestników, czy ktoś zmaga się z tego typu problemem. Następnie warto przeczytać kilka fragmentów książki Motyl o Alice, która jest profesorem na Harvardzie i zmaga się z chorobą Alzheimera. Dzięki temu uczestnicy poznają kilka sposobów radzenia sobie z chorobą. |
| Praca w grupach | Używając komputera i strony bubbl.us uczestnicy w grupach tworzą mapy mentalne. Odpowiadają przy tym na pytanie, jak poradzić sobie w przypadku choroby oraz w jaki sposób szukać wsparcia. Po skończonej pracy, wszystkie grupy prezentują swoje propozycje. Po wyciągnięciu wniosków uczestnicy tworzą wspólny spis zasad, który prezentują później w formie plakatu stworzonego na stronie Canva.com. |
| Zakończenie | Na koniec warto przeprowadzić krótką ankietę, w której uczestnicy odpowiedzą na pytania związane z poruszanym tematem. |
ZAPISZ SIĘ NA STUDIA PODYPLOMOWE I ZDOBĄDŹ WIEDZĘ Z ZAKRESU BIBLIOTERAPII
Studia podyplomowe Bibliotekoznawstwo – zdobądź kwalifikacje do pracy
Powyższe scenariusze zajęć przydadzą Ci na zajęciach z różnymi grupami, jednak zanim je poprowadzisz musisz zdobyć odpowiednie uprawnienia. Warsztaty biblioterapii mogą prowadzić m.in. osoby, które posiadają kwalifikacje do wykonywania zawodu bibliotekarza oraz nauczyciela bibliotekarza.
Jeśli myślisz o zmianie branży lub w rozwoju w aktualnym miejscu pracy, zapisz się na studia podyplomowe Bibliotekoznawstwo (3 sem) i zdobądź niezbędną wiedzę m.in. z zakresu biblioterapii.
