Ostatnia aktualizacja artykułu: 7 września 2023
Bajki od początku swojego istnienia wzbudzają pozytywne emocje szczególnie wśród dzieci, dla których pierwszy kontakt z tego typu literaturą przypada na okres beztroskiego dzieciństwa. Oprócz świetnej historii i pouczającego zakończenia, bajka jest niezwykle przydatnym narzędziem, które w rękach pedagogów, rodziców czy terapeutów może znacznie poprawić samopoczucie najmłodszego czytelnika. Bajkoterapia jest najnowszym kierunkiem rozwoju, który potrzebuje specjalistów posiadających odpowiednie przygotowanie. Skuteczność tej formy terapii potwierdzają liczne badania naukowe, co pozytywnie wpływa na jej postrzeganie wśród terapeutów.
Bajkoterapia i jej wpływ na stan emocjonalny dziecka
Dziecko czytając samodzielnie bajkę lub słysząc jej treść przenosi się w świat, w którym fikcja miesza się z realizmem. Dzięki zabiegom magicznym może w przystępniejszy sposób poznać otaczające je środowisko – rośliny, ludzi czy zwierzęta. Według polskiej badaczki literatury dla dzieci i pedagog Ireny Słońskiej, dzieci przekraczają granicę, poza którą człowiek dokonuje nadludzkich czynów, przedmioty odmieniają rzeczywistość i spełniają się sny o szczęściu oraz potędze. Z tego powodu bajka ma ogromny wkład w emocjonalne życie dziecka oraz kształtowanie jego osobowości.
Treści zawarte w odpowiednich tytułach mogą:
- uzupełnić niedostatki dziecka,
- zaspokoić jego duchowe potrzeby,
- pomóc w utrzymaniu balansu emocjonalnego,
- uchronić je przed negatywnymi emocjami,
- nauczyć nowych zachowań,
- dostarczyć prawidłowych wzorów osobowych.
Bajkoterapia – badania naukowe potwierdzają pozytywne działania
Bajkoterapia to jedna z gałęzi biblioterapii, która wywodzi się z arteterapii – metodzie leczenia zakładającej, iż kontakt człowieka ze sztuką może znacznie zniwelować występujące zaburzenia i negatywne stany.
Na wzrost zainteresowania stosowaniem specjalnych bajek terapeutycznych wpłynęły nie tylko opinie terapeutów i rodziców dzieci, ale także liczne badania naukowe. Przykładem są te przeprowadzone przez Annę Witkowską-Tomaszewską z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Badania zostały przeprowadzone w przedszkolach, a także klasach I-III szkół podstawowych, w których włączono metodę bajki terapeutycznej, aby rozwiązać różne trudności wychowawcze, z którymi podczas praktyk zetknęli się studenci.
ZAPISZ SIĘ NA STUDIA PEDAGOGICZNE I ZDOBĄDŹ WIEDZĘ ORAZ UMIEJĘTNOŚCI DO PRACY W ZAKRESIE BAJKOTERAPII
Bajkoterapia badania naukowe – wyniki
Jak można przeczytać w wynikach badań „każdym z przypadków bajka stanowiła świetne narzędzie rozpoczęcia na nowo rozmowy z dzieckiem i wsparcia go w poradzeniu sobie z trudną dla niego sytuacją. Co więcej, nauczyciele podkreślali, że same dzieci odwoływały się do bajek, kiedy dana sytuacja się powtórzyła”.
Badaczka podkreśliła, iż najlepszy rezultat udało się osiągnąć studentce, która wdrożyła bajkę Miś Klapnięte Uszko dla dziewczynki w wieku 3 lat z problemami adaptacyjnymi. Po przeczytaniu utworu grupowo został przygotowany talizman, który dziewczynka codziennie przynosiła ze sobą. Dzięki temu znacznie łatwiej było jej się żegnać z rodzicami i dołączać do grupy. Talizman był również wykorzystywany w trudnych momentach przez nauczycieli, kiedy dziewczynka okazywała tęsknotę za rodzicami.
Bardzo dobre efekty osiągnęła także studentka, która w klasie pierwszej wprowadziła relaksacyjną bajkę O smutnym Tobbym. W rezultacie „dzieci były bardziej skupione na zajęciach, a kiedy były zmęczone, mówiły że chcą się przenieść do krainy szczęśliwych snów para para pam pam”. Bajka zadziałała pozytywnie również na chłopca, który borykał się z obniżonym nastrojem.
Bajkoterapia – artykuły naukowe i książki
W Sieci w łatwy sposób można znaleźć inne artykuły naukowe potwierdzające skuteczność tej formy terapii. Jednym z nich jest publikacja Sylwii Kanii „Bajkoterapia na etapie edukacji elementarnej”. Autorka nie tylko opisuje teoretyczne aspekty tej formy terapii, ale dzieli się wynikami przeprowadzonych przez siebie badań. Według nich 93% ankietowanych nauczycieli wychowania przedszkolnego zna metodę bajkoterapii, a 86% badanych stosuje ją w pracy.
W wynikach badań znalazły się uzasadnienia, iż:
- „bajkoterapia jest bardzo dobrą metodą kształtującą umiejętność twórczego myślenia,
- bajkoterapia jest bardzo przydatna w pracy,
- pojawiały się w grupie przypadki wymagające pomocy terapeutycznej w postaci bajek”.
Na rynku znajduje się również wiele książek traktujących o metodyce w bajkoterapii (np. Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii), jak również zbiorów bajek terapeutycznych, które zostały napisane według określonego schematu.
Bajkoterapia studia podyplomowe
Dostępne publikacje i badania naukowe mogą być jednak tylko teoretycznym wprowadzeniem do tej niezwykle perspektywicznej formy leczenia. Aby móc w kompleksowy i skuteczny sposób wykorzystywać ją w niwelowaniu negatywnych zachowań u dzieci, warto ukończyć studia podyplomowe oferowane przez Wyższą Szkołę Kształcenia Zawodowego.
Rozbudowany program studiów pozwoli w trakcie trzech semestrów poznać wszystkie najważniejsze aspekty bajkoterapii – m.in.:
- podstawy pracy z grupą,
- metodykę stosowania bajkoterapii w pracy z dziećmi i młodzieżą (w tym z osobami niedostosowanymi społecznie),
- zasady konstruowania bajek,
- literaturę dla dzieci i młodzieży,
- aranżację przestrzeni do czytania.
Więcej szczegółów na temat kierunku znajdziesz na stronie Studia podyplomowe Bajkoterapia.
