Ostatnia aktualizacja artykułu: 20 listopada 2024
Szkoła jest miejscem, w którym uczniowie zdobywają nie tylko teoretyczną wiedzę, ale również szereg cennych umiejętności przydatnych w codziennym życiu. Młodzi obywatele muszą być odpowiednio przygotowani także na sytuacje zagrażające życiu lub zdrowiu – taką misję realizuje przedmiot EDB. W tym artykule przyjrzymy się dokładniej, co to jest edukacja dla bezpieczeństwa i kto może prowadzić zajęcia z tego zakresu.
Co to jest EDB?
EDB to skrót od nazewnictwa przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa, który w roku szkolnym 2012/2013 został wprowadzony do szkół w miejsce wykładanego wcześniej przysposobienia obronnego. Na początku EDB nauczane było w gimnazjach, a po reformie w VIII klasach szkoły podstawowej oraz w I klasie szkół średnich. Aktualnie realizowany jako przedmiot obowiązkowy w wymiarze 1 godziny tygodniowo.
Edukacja dla bezpieczeństwa – czyjego?
Treści, które są poruszane podczas zajęć edukacji dla bezpieczeństwa (EDB), dotyczą szeroko rozumianego bezpieczeństwa państwa oraz ludności cywilnej. Składają się na to takie elementy, jak:
- zorientowanie w geopolitycznych uwarunkowaniach bezpieczeństwa Polski ze względu na jej położenie,
- przygotowanie do działań w sytuacjach nadzwyczajnych, takich jak katastrofy czy wypadki,
- organizowanie i udzielanie pierwszej pomocy,
- działania prozdrowotne.
Celem nauczania tego przedmiotu jest również kształtowanie wśród młodzieży poczucia patriotyzmu oraz odpowiedzialności za dorobek minionych pokoleń. Dzięki temu wykształca się chęci i postawy do działania ochronnego na rzecz kraju oraz społeczności, która go zamieszkuje.
Edukacja dla bezpieczeństwa – przykładowe tematy lekcji
Podczas zajęć nauczyciel EDB rozwija zainteresowania uczniów w obszarze obronności, bezpieczeństwa, ratownictwa czy ochrony zdrowia. Na lekcjach poruszane są takie tematy jak np.:
- Ochrona dóbr kultury,
- System Obronny RP,
- Międzynarodowe prawo humanitarne,
- Alarmowanie i ostrzeganie przed zagrożeniami.
Nauczyciel EDB – jak połączyć teorię z praktyką?
Warto zaznaczyć, że lekcje EDB mają wymiar nie tylko teoretyczny, ale również praktyczny, dzięki czemu uczniowie zdobywają umiejętności, które pozwolą reagować w odpowiedni sposób w sytuacjach zagrożenia życia lub zdrowia.
Tematem lekcji mogą być przede wszystkim zajęcia z pierwszej pomocy:
- przy utracie przytomności,
- w przypadku nagłego zatrzymania krążenia,
- w przypadku ciała obcego w drogach oddechowych,
- przy krwotokach,
- przy oparzeniach,
- przy złamaniach, skręceniach i zwichnięciach.
Nauczyciele w celu realizacji programu nauczania mogą sami prezentować poprawne zachowania, a także zapraszać ratowników do szkoły na prelekcje. Co więcej, w ramach zajęć – oczywiście za zgodą dyrektora – prowadzący mogą odbywać wizyty w siedzibach służb ratunkowych.
Jak zostać nauczycielem EDB? – niezbędne kompetencje
Edukacja dla bezpieczeństwa to przedmiot, który zastąpił przysposobienie obronne. I choć tematyka się w pewnym stopniu pokrywa, przedmiot posiada nowy program, a także uaktualnione i dostosowane do realiów dzisiejszego świata treści. W związku z tym nauczyciel, aspirując do prowadzenia zajęć z tego zakresu, musi posiadać odpowiednie kwalifikacje.
Edukacja dla bezpieczeństwa – kto może uczyć?
Osoby, które planują poprowadzenie swojej kariery w tym kierunku, mogą zastanawiać się w kontekście przedmiotu Edukacja dla bezpieczeństwa, kto może uczyć go w szkole podstawowej i ponadpodstawowej.
Otóż zajęcia z edukacji dla bezpieczeństwa może prowadzić osoba spełniająca wymogi pod kątem wykształcenia, które zawarte są w Rozporządzeniu MEiN z dnia 14 września 2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. Podobnie jak w przypadku pozostałych przedmiotów, podstawą jest posiadanie przygotowania pedagogicznego adekwatnego do etapu edukacyjnego.
Uprawnienia do prowadzenia zajęć w szkole podstawowej lub/i ponadpodstawowej możesz zdobyć zapisując się na oferowane przez naszą Uczelnię studia podyplomowe:
- „Przygotowanie Pedagogiczne dla nauczycieli przedmiotów lub zajęć prowadzonych w szkole podstawowej”,
- „Przygotowanie Pedagogiczne dla nauczycieli przedmiotów lub zajęć prowadzonych w szkole ponadpodstawowej”,
- „Przygotowanie Pedagogiczne dla nauczycieli przedmiotów lub zajęć prowadzonych w szkole podstawowej i ponadpodstawowej”,
- „Przygotowanie Pedagogiczne dla nauczycieli przedmiotów lub zajęć prowadzonych w szkole podstawowej i ponadpodstawowej, teoretycznych przedmiotów zawodowych oraz praktycznej nauki zawodu„
Do prowadzenia zajęć EDB niezbędne – oprócz przygotowania pedagogicznego – jest ukończenie studiów na kierunku zgodnym z nauczanym przedmiotem. Absolwenci innych studiów mogą zdobyć uprawnienia do prowadzenia lekcji EDB zapisując się na studia podyplomowe „Nauczanie edukacji dla bezpieczeństwa (edb)”.
Przyszli nauczyciele zdobywają wiedzę nie tylko z metodyki nauczania, ale przede wszystkim z merytoryki – bieżącej sytuacji w kraju, obowiązujących przepisów i zagrożeń, które mogą wystąpić; poznają również aktualne wytyczne, dotyczące postępowania podczas ich wystąpienia. Wszystko to ma na celu wykształcenie nauczycieli, którzy przygotują uczniów do właściwego zachowania, a także odpowiednich reakcji na różnego rodzaju sytuacje kryzysowe.
Co to jest EDB? Cele kształcenia
Wiedza zdobyta w trakcie studiów podyplomowych pozwoli realizować cele kształcenia zawarte w podstawie programowej EDB. Na lekcjach uczniowie powinni znać między innymi zagrożenia środowiskowe, sygnały alarmowe czy obowiązki ludności w sytuacjach wymagających ewakuacji; powinni umieć rozpoznać stan zagrożenia życia i udzielić pierwszej pomocy. Zdobywają również wiedzę na temat zakresu działania różnego rodzaju służb – zarówno ratowniczych, jak i obronnych, oraz jakie działania powinni podejmować w przypadku zagrożeń nie tylko w stanie pokoju, ale i wojny.
Tematyka jest bardzo szeroka, ale również bardzo ważna – zwiększa świadomość odnośnie zagrożeń, edukuje jak skutecznie działać, a także poszukiwać rozwiązań w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych. W kontekście ochrony cywilnej kraju i ludności, wiedza z zakresu EDB jest niezwykle istotna w kształtowaniu poczucia stabilności i bezpieczeństwa narodowego.
