Jak budować pozytywne relacje z uczniami w erze cyfrowej?

Ostatnia aktualizacja artykułu: 25 października 2023

Technologia rozwija się w niesłychanie szybkim tempie, a dostęp do niej mają coraz młodsi użytkownicy. O ile wiele rozwiązań może pozytywnie wpływać na rozwój uczniów, o tyle niepokojące staje się przenoszenie relacji do świata wirtualnego. Z tym, jak budować pozytywne relacje z uczniami w erze cyfrowej, mierzą się przede wszystkim nauczyciele, którzy oprócz misji edukacyjnej realizują te związaną z wychowaniem. Na co warto zwrócić uwagę?

Jak budować relacje z uczniami, czyli o specyfice kontaktów z podopiecznymi

Aktualnie trudno wyobrazić sobie, aby zadania związane z kształceniem i wychowaniem były realizowane bez wzajemnych relacji na linii nauczyciel-uczeń. To właśnie pozytywne nastawienie obydwu stron gwarantuje właściwe warunki do procesu wychowawczego, jaki powinien zachodzić w szkolnych warunkach.

Relacje te są specyficzne z uwagi na przestrzeń klasową oraz obecność innych osób – w klasie są to inni uczniowie, a w gabinecie dyrektora osoba zarządzająca daną placówką oraz rodzice. Relacje nauczyciela z uczniem mogą mieć również indywidualny charakter. Mowa tu o sytuacjach na korytarzu w czasie przerwy czy na szkolnym boisku. Bez względu jednak na miejsce, relacje te cechuje emocjonalny kontekst, który może być negatywny lub pozytywny. To, jak budować relacje z uczniami, jest bardzo ważne z uwagi na określone rezultaty dydaktyczno-wychowawcze, jakie musi osiągnąć w relacji interpersonalnej nauczyciel poprzez:

• przekazywanie myśli,
• porozumiewanie się,
• udzielanie wiadomości z danego zakresu.

Jak nauczyciel powinien traktować ucznia?

Nawiązanie skutecznej relacji w środowisku szkolnym jest uzależnione w dużej mierze od nauczyciela, który powinien posiadać odpowiednie kompetencje w obszarze komunikacji, które polegają na efektywnych zachowaniach werbalnych i niewerbalnych w dydaktycznych sytuacjach. Na to, jak budować dobre relacje z uczniem, wpływa jeszcze szereg innych czynników, jednak podstawą jest, aby cechowała ją:

• przejrzystość i otwartość – dzięki temu pozwoli na bezpośredni i uczciwy kontakt,
• wzajemna troska – relacja jest pozytywna, gdy obydwie strony mają poczucie, że są cenione i zauważane,
• poszanowanie odrębności – obie strony powinny pozwolić na rozwój swoich celów oraz indywidualności,
• wzajemne uwzględnienie potrzeb – aby nic nie działo się kosztem jednej strony,
• wzajemna zależność – nauczyciel musi mieć świadomość, że zarówno jego role pedagoga i ucznia są od siebie zależne i tylko pozytywna relacja umożliwi poprawne wywiązywanie się z nich.

Jak budować dobre relacje z uczniami?

Mając świadomość, jak ważne jest budowanie dobrych relacji z uczniami, nauczyciel powinien:

• pamiętać o emocjach uczniów – powinien uwzględnić fakt, iż uczniowie to osoby wrażliwe, które odbierają różne komunikaty inaczej niż dorośli,
• aktywnie słuchać – nie tylko aktywizuje to ucznia do zajęć, ale podnosi to jego pewność siebie w relacji,
• reagować na niepokojące zachowanie – uczeń zostaje wówczas zauważony i ma świadomość, że nie zostaje sam z problemem, a nauczyciel jest osobą, która chce dla niego dobrze,
• dążyć do nawiązania kontaktu z uczniami – prowadzenie zajęć nie powinno ograniczać się jedynie do realizowania danego tematu w formie wykładu; w budowaniu dobrych relacji z pewnością pomoże zapytanie o samopoczucie, pochwała czy obdarowanie uśmiechem – być może nauczyciel będzie jedyną osobą, która wykazała tego dnia zainteresowanie uczniem.

Jak zdobyć zaufanie ucznia?

Uczniowie to osoby bardzo wrażliwe, a nieodpowiednie zachowanie nauczyciela może sprawić, iż niechętnie będą współpracować. Jest kilka cennych rad, które pozytywnie wpłyną na to, jak zdobyć zaufanie ucznia. Warto, aby nauczyciel:

• unikał krytyki,
• nie narzucał poglądów uczniom,
• pozwalał na swobodne wypowiedzi uczniów, aby każdy mógł być wysłuchany,
• stosował różne formy zajęć, które zaangażują uczniów,
• nie porównywał ucznia z innymi i nie zawstydzał go przy całej klasie,
• nie lekceważył zauważonych problemów,
• motywował ucznia w przypadku niepowodzeń,
• nie przypisywał uczniom złych intencji.

Jakie są strategie aktywizowania uczniów podczas zajęć zdalnych?

Warto zaznaczyć, że powyższe sugestie są uniwersalne dla nauczycieli prowadzących zajęcia stacjonarne, jak również lekcje online. Ta druga forma kształcenia rządzi się jednak nieco innymi prawami, ponieważ dużą barierą jest brak bezpośredniego kontaktu. W celu nawiązania pozytywnej relacji z uczniami warto:

• pokazać swoją twarz – uczniowie znacznie chętniej zaangażują się w zajęcia, gdy nie tylko usłyszą głos nauczyciela, ale zobaczą jego twarz; w przeciwnym razie mogą odnieść wrażenie, że nie jest obecny,
• przetestować sprzęt oraz slajdy – przed połączeniem z uczniami warto sprawdzić, czy prezentowane materiały nie posiadają błędów i będą poprawnie się wyświetlać, a także czy połączenie internetowe jest odpowiedniej jakości,
• wykorzystać narzędzia aktywizujące uczniów – barierę braku bezpośredniego kontaktu można zniwelować poprzez programy czy aplikacje pozwalające zaangażować uczniów w zajęcia – skuteczne okazują się różnego rodzaju quizy.

ZAPISZ SIĘ NA STUDIA PEDAGOGICZNE I ZDOBĄDŹ UPRAWNIENIA DO PRACY JAKO NAUCZYCIEL

Korzyści nawiązania pozytywnej relacji z uczniami

Szkoła jest miejscem, w którym uczniowie spędzają większość swojego czasu. Warto zadbać więc o pozytywną relację, która wpłynie na:

• efektywność nauki,
• motywację uczniów do podejmowania innych aktywności szkolnych (np. udział w przedstawieniu czy konkursach),
• możliwość wywierania większego wpływu wychowawczego przez nauczyciela,
• rozwój kompetencji społecznych, a także budowanie tożsamości u młodzieży.

Budowanie pozytywnych relacji z uczniami nie dotyczy jednak tylko kontaktu z podopiecznymi. Bardzo ważna jest współpraca z rodzicami. Nauczyciel powinien pozostać w stałym kontakcie i umożliwić wymianę spostrzeżeń na temat edukacji i życia szkolnego dziecka. Dobra relacja z rodzicami pozytywnie wpływa również na zrozumienie ucznia i zaoferowanie mu znacznie lepszego wsparcia.