Jak radzić sobie ze stresem na początku kariery nauczycielskiej?

Ostatnia aktualizacja artykułu: 25 października 2023

Praca jako nauczyciel przynosi wiele satysfakcji w postaci zauważalnych postępów uczniów, którzy dzięki odpowiedniemu zaangażowaniu osoby prowadzącej zajęcia rozwijają swoje zdolności intelektualne oraz wychowawcze. Duża odpowiedzialność, szeroki zakres obowiązków, a także oczekiwania stawiane przed tą grupą zawodową sprawiają, że nauczyciele są narażeni na wysoki poziom stresu. Szczególnie mowa o osobach, które stawiają swoje pierwsze kroki zawodowe. W tym artykule przedstawiamy rozwiązania na to, jak radzić sobie ze stresem na początku kariery nauczycielskiej.

Czy praca nauczyciela jest stresująca?

Stres dotyka bardzo wiele grup zawodowych, których codzienne obowiązki wiążą się z dużą odpowiedzialnością. Nie inaczej jest w przypadku nauczycieli, których środowisko pracy mogą zagrażać poczuciu własnej wartości czy bezpieczeństwa. Dzieje się tak z uwagi na bardzo duże oczekiwania społeczne wobec tej grupy zawodowej – zarówno w kontekście wysokiego poziomu kształcenia oraz wychowania, jak również sprawnego rozwiązywania problemów. A tych w codziennej pracy nie brakuje – nauczyciel jest bowiem pierwszą osobą, która doświadcza niezadowolenia samych uczniów, jak również ich rodziców.

Czy praca nauczyciela jest stresująca? To oczywiście zależy od wielu czynników, takich jak stanowisko, staż pracy czy charakter i umiejętności radzenia sobie z niekomfortowymi warunkami przez nauczyciela.

Jak zapanować nad stresem w pracy? Czynniki wpływające na odczuwanie jego poziomu

Choć istnieje wiele sposób na to, jak sobie radzić z ciągłym stresem w środowisku pracy, warto na początku wskazać, co tak naprawdę wpływa na poziom jego odczuwania. Gdy dla jednej osoby dana sytuacja wydaje się ekstremalnie stresująca, druga osoba ze spokojem realizuje swoje obowiązki. Wpływ mają na to:

• osobowość – w psychologii wyróżnia się cztery typy osobowości: A, B, C oraz D; osoba posiadająca osobowość typu A uwielbia pracę pod presją oraz trudne zadania, podczas gdy osoba z osobowością typu D cechuje się wysoką podatnością na stres i często się zamartwiają,
• poczucie kontroli – osoby z tzw. zewnętrznym poczuciem kontroli nie wierzą, że mają wpływ na to, co spotyka je w życiu, a porażki są dowodem na brak szczęścia; osoby z wewnętrznym poczuciem kontroli rzadziej dopuszczają do sytuacji stresujących oraz lepiej sobie w nich radzą,
• samoocena – na odczuwany poziom stresu znacząco wpływa poczucie własnej skuteczności oraz zaufanie do samego siebie i wiara w poradzenie sobie w problematycznej sytuacji,
• zasoby wewnętrzne – znacznie rzadziej stres odczuwają osoby posiadające doświadczenie, wiedzę oraz umiejętności, które pozwolą podejść do danego problemu w sposób zadaniowy i szybko znaleźć rozwiązanie problemu.

Co zrobić, żeby nie stresować się w szkole?

Z uwagi na fakt, iż nauczyciel nieustannie podlega ocenie, wielu z nich zmaga się z nieustannym stresem szczególnie na początku kariery zawodowej. Istnieje jednak kilka sposobów na to, jak radzić sobie ze stresem podczas lekcji.

Dobrze się przygotuj

Praca nauczyciela wymaga bardzo dobrej organizacji. Aby ułatwić sobie wykonywanie codziennych obowiązków, warto solidnie przygotować się do każdej lekcji. Pozwoli to znacznie zminimalizować ryzyko wystąpienia sytuacji stresującej, jak np. brak przygotowanych pomocy dydaktycznych dla uczniów czy trudność z odpowiedzią na pytanie ucznia odnośnie danego tematu.

Postaraj się być wyrozumiałym nauczycielem

Wiele stresujących sytuacji generowanych jest przez uczniów oraz rodziców, którzy mogą dopytywać o swoje pociechy lub podważać decyzje podejmowane przez nauczyciela. Postaraj się postawić w sytuacji zarówno jednej, jak i drugiej grupy – uczniowie często nie mają świadomości odnośnie swojego zachowania lub nie posiadają wystarczającej wiedzy na dany temat. Z kolei sytuacje stresujące generowane przez rodziców motywowane są najczęściej troską o swoje dzieci. Nauczyciel powinien wziąć pod to pod uwagę i rzeczowo odpowiadać na każde pytanie, aby rozwiać wszelkie wątpliwości.

ZAPISZ SIĘ NA PODYPLOMOWE STUDIA PEDAGOGICZNE I ZDOBĄDŹ KWALIFIKACJE DO PRACY JAKO NAUCZYCIEL

Zachowaj work-life balance

Choć w pracy nauczyciela jest to niezwykle trudne, warto jasno rozgraniczyć pracę i życie prywatne. Okazuje się, że to właśnie w momencie, gdy jedna z płaszczyzn zaczyna funkcjonować kosztem tej drugiej, nauczyciel odczuwa największy stres. Jeśli tylko jest to możliwe, warto zorganizować tak czas pracy, aby wykonać jej jak najmniej w domu i poświęcić ten czas na inne aktywności, które pozwolą się zregenerować i zrelaksować po ciężkim dniu.

Sport oraz inne aktywności

Zmęczony organizm i wzrok spowodowany przesiadywaniem nad książkami czy przed ekranem powoduje dodatkowe rozdrażnienie. Aktywność fizyczna nie tylko pozwoli odreagować stresującą sytuację w danym dniu, ale znacznie poprawić samopoczucie, dzięki któremu z dużo większym entuzjazmem można podejść do kolejnych dni pracy.

Nie zamykaj się na kontakty z innymi

Praca nauczyciela polega nie tylko na pracy z uczniami, ale często również na współpracy z innymi pracownikami należącymi do grona pedagogicznego. Na początku kariery nauczycielskiej nie warto zamykać się więc na relacje i sugestie innych – to właśnie rozmowa z bardziej doświadczonym dydaktykiem może pozwolić rozwiązać dany problem, który może wynikać po prostu z krótkiego stażu pracy i braku wypracowanych własnych mechanizmów pozwalających niwelować stres.

Zdrowe odżywianie

Wielu nauczyciel na początku swojej drogi zawodowej bardzo często zamartwia się pierwszymi dniami w szkole zapominając o podstawowych kwestiach, takich jak zdrowe odżywianie. Co więcej, wielu z nich zapomina w pośpiechu o śniadaniu, czyli najważniejszym posiłku dnia. Warto przed rozpoczęciem pracy zorganizować sobie czas w taki sposób, aby móc spokojnie zjeść pożywne i zdrowe śniadanie, które zapewni energię przez odpowiedni czas.

Jak radzić sobie ze stresem w pracy nauczyciela? Uniwersalne sposoby

Jeśli wdrożenie powyższych sugestii nie wystarczy, aby opanować stres, warto sięgnąć po uniwersalne techniki antystresowe (relaksacyjne, oddechowe) oraz mentalne, takie jak:

• ćwiczenia uczące dystansowania się od natłoku myśli,
• poprawa samopoczucia przez wyobrażanie pozytywnej przyszłości,
• pozytywne myślenie,
• wizualizacje i afirmacja,
• ćwiczenia asertywności.