W ostatnim czasie można zaobserwować zwiększone zapotrzebowanie na specjalistów z obszaru edukacji i rehabilitacji osób przewlekle chorych czy niepełnosprawnych ruchowo. Odchodzi się już od ich alienacji i pozostawianiu ich samych ze swoimi problemami. Próbuje się natomiast je aktywizować i pomagać zacząć uczestniczyć w życiu społecznym i zawodowym. Kto może organizować takie wsparcie?
Nasz pedagog-terapeuta
Specjaliści, którzy wspierają w edukacji i rewalidacji osób potencjalnie wykluczonych społecznie z powodu ograniczeń mobilnych to pedagodzy specjalni w zakresie pedagogiki leczniczo-terapeutycznej. Są oni przygotowani do pracy z osobami, które z powodu chorób przewlekłych bądź niepełnosprawności przebywają większość czasu w domu, ośrodkach leczniczych lub innych placówkach terapeutycznych. Możliwości edukacyjne i rozwój społeczny mogą z tego powodu zostać mocno ograniczone, co wpływa destrukcyjnie również na stan psychoemocjonalny.
Pedagog leczniczy sprawuje pieczę nad takimi osobami, organizując naukę i wychowanie w sposób umożliwiający w jak największym stopniu prawidłowy rozwój – również umiejętności społecznych. Pomaga przezwyciężać ograniczenia, aktywizuje i wspiera; to nieoceniona pomoc szczególnie dla dzieci i młodzieży zagrożonych wykluczeniem ze względu na brak mobilności.
Pedagog specjalny do specjalnych zadań
Studia, których ukończenie nadaje kwalifikacje pedagoga leczniczego, to Pedagogika terapeutyczna (Pedagogika leczniczo-terapeutyczna). Na tym kierunku kształceni są pedagodzy, którzy pragną świadomie i profesjonalnie pomagać dzieciom i młodzieży w przezwyciężaniu ich trudności. Te tzw. studia terapeutyczne kładą duży nacisk na poznanie aspektów psychologicznych, różnego rodzaju terapii pedagogicznych i innych metod, które mogą być pomocne lub wręcz niezbędne do wykorzystania w rewalidacji podopiecznych.
Pedagogika terapeutyczna to pedagogika osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych ruchowo, przebywających w placówkach leczniczych, rehabilitacyjnych czy integracyjnych. To także praca w specjalistycznych ośrodkach rehabilitacyjnych, opieki paliatywnej czy w warunkach domowych. Często są to zajęcia indywidualne, w miejscach nieprzygotowanych do kształcenia i rozwoju – z tego też powodu nauka wymaga zupełnie innych metod, niż przyjęte w powszechnych placówkach edukacyjnych.
Kształcenie nauczycieli-terapeutów
Kierunek studiów Pedagogika leczniczo-terapeutyczna to studia dla osób, które chcą uzyskać kwalifikacje pedagoga specjalnego i wspierać osoby zagrożone wykluczeniem ze względu na ograniczenia ruchowe. To może być jeden z wyborów studiów podyplomowych po pedagogice, gdzie jej absolwent pragnie dalszego rozwoju i specjalizacji – ale nie tylko. Studia podyplomowe skierowane są do wszystkich absolwentów szkół wyższych (I i II stopnia lub jednolitych magisterskich). Mogą być jednak doskonałym uzupełnieniem wcześniejszego kształcenia, np. dla psychologów, nauczycieli, pracowników socjalnych czy pielęgniarek środowiskowych i rehabilitantów – dla wszystkich, którzy pracują bądź planują pracę z osobami przewlekle chorymi lub dotkniętymi dysfunkcjami narządów ruchu. Niezbędne jest również posiadanie przygotowania pedagogicznego.
Program nauczania w pedagogice leczniczo-terapeutycznej
Przedmioty realizowane przez słuchaczy skupiają się wokół takich zagadnień, jak:
- dydaktyka specjalna,
- pedagogika specjalna,
- pedagogika terapeutyczna i paliatywna,
- elementy psychologii klinicznej,
- diagnostyka psychopedagogiczna,
- aspekty wybranych chorób przewlekłych,
- wczesna interwencja u dzieci przewlekle chorych i niepełnosprawnych ruchowo,
- rewalidacja dzieci przewlekle chorych i dysfunkcjami narządu ruchu,
- metodyka nauczania, wychowania i opieki w podmiotach leczniczych i nauczaniu indywidualnym,
- rehabilitacja społeczna i zawodowa,
- techniki pracy grupowej i wspierania środowiska rodzinnego dziecka.
Dzięki temu absolwenci mogą podejmować się zadań, które wymagają pomocy osobom wyizolowanym z naturalnego środowiska. Podejmują się nie tylko organizowania procesu edukacji i rewalidacji – chronią swoich podopiecznych przed negatywnymi skutkami psychicznymi, które mogą wystąpić z powodu długiej izolacji, współuczestniczą w terapii medycznej i mobilizują do aktywności społecznych po opuszczeniu zakładu leczniczego.
Absolwenci studiów uzyskają uprawnienia do nauczania w klasach integracyjnych, szkołach sanatoryjnych i przyszpitalnych, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych oraz do prowadzenia nauczania indywidualnego. To ogromne wsparcie i szansa do aktywnego życia społecznego po chorobie.
