Jak zacząć naukę języka migowego i dlaczego warto? Umiejętność komunikowania się z osobami niedosłyszącymi to ważna kompetencja społeczna i zawodowa. Dzięki systematyczności i odpowiednim narzędziom nauka języka migowego jest możliwa dla każdego, niezależnie od wieku czy wcześniejszego przygotowania.
Język migowy w Polsce – znaczenie i rosnące zainteresowanie
Naturalny system komunikacji wizualno-przestrzennej, wykorzystywany przez osoby głuche i niedosłyszące to język migowy. Znaki, którymi się posługuje to nie tylko gesty rąk, ale również mimika twarzy, ruch ciała i przestrzeń. W Polsce najczęściej stosowany jest Polski Język Migowy (PJM), który stanowi pełnoprawny język ze swoją gramatyką i słownictwem.
W ostatnich latach obserwujemy wyraźny wzrost zainteresowania PJM. Według danych GUS w Polsce żyje około 500 tys. osób z poważnymi wadami słuchu, z czego szacunkowo 40-50 tys. posługuje się Polskim Językiem Migowym jako podstawowym środkiem komunikacji. Równocześnie coraz więcej szkół, urzędów i placówek medycznych zatrudnia tłumaczy PJM, by zapewnić dostępność usług.
Dlaczego dostępność komunikacyjna ma tak duże znaczenie? Przede wszystkim:
- ułatwia naukę i integrację w szkołach oraz na uczelniach;
- wspiera pacjentów i lekarzy w procesie leczenia;
- zwiększa komfort i poczucie bezpieczeństwa podczas załatwiania spraw urzędowych;
- pozwala osobom niedosłyszącym aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym i kulturalnym;
- przeciwdziała izolacji i wykluczeniu społecznemu.
ZAPISZ SIĘ NA STUDIA SURDOLOGOPEDIA I ROZPOCZNIJ NAUKĘ POLSKIEGO JĘZYKA MIGOWEGO JUŻ DZIŚ!
Co to jest język migowy?
Język migowy nie jest uniwersalny – różne kraje mają swoje narodowe systemy. W Polsce funkcjonują dwa najważniejsze takie jak:
- Polski Język Migowy (PJM) – naturalny język społeczności Głuchych, z własną gramatyką, składnią i idiomami.
- System Językowo-Migowy (SJM) – sztuczny system, łączący znaki migowe z polskim szykiem zdań. Często stosowany w szkołach i podczas tłumaczeń telewizyjnych, ale mniej naturalny dla osób głuchych.
PJM traktowany jest jako pełnoprawny język – nieuproszczony kod czy „gestykulacja”. Ma bogate zasady morfologiczne, fleksję i możliwości tworzenia nowych pojęć. Dla wielu osób Głuchych PJM jest językiem ojczystym, a polski – drugim, przyswajanym w procesie edukacji.
Dlaczego warto nauczyć się języka migowego?
Język migowy otwiera nowe możliwości – pozwala lepiej rozumieć innych i budować bliższe relacje. Jego opanowanie daje wiele korzyści, w tym:
- rozwój zawodowy – przydaje się pedagogom, psychologom, nauczycielom wspomagającym, pracownikom socjalnym, pielęgniarkom, lekarzom czy urzędnikom;
- budowanie mostów komunikacyjnych – ułatwia kontakt z osobami niedosłyszącymi, wzmacnia kompetencje społeczne i empatię;
- przeciwdziałanie wykluczeniu – nawet podstawowa znajomość gestów pozwala nawiązać pierwszy kontakt i okazać szacunek wobec potrzeb drugiej osoby.
To także atut w CV – pracodawcy coraz częściej zwracają uwagę na umiejętności z zakresu dostępności i inkluzywności. Jeśli chcesz pracować z uczniami o zróżnicowanych potrzebach pod kątem nauki oraz rozwoju sprawdź, czym jest edukacja włączająca.
Język migowy – znaki. Od czego zacząć naukę?
Na początek najlepiej poznać alfabet palcowy i podstawowe słownictwo w formie znaków, które obejmują powitania, przedstawianie się, zwroty grzecznościowe. Codzienna praktyka – choćby kilka minut dziennie pozwala stopniowo oswajać się z PJM. Kolejnym krokiem jest wybór formy nauki. Do dyspozycji są kursy online i stacjonarne, które pozwalają poznać podstawy, ale jeśli naprawdę chcesz rozwijać się w tym obszarze, najlepszym rozwiązaniem będą studia podyplomowe Surdologopedia. Sprawdźmy najważniejsze informacje o tej formie kształcenia.
Słuchacze uczą się między innymi podstaw języka migowego i fonogestów, co pozwala im od razu rozwijać praktyczne umiejętności komunikacyjne. Program tych studiów zawiera w sobie zagadnienia takie jak:
- metody terapii osób z uszkodzonym narządem słuchu;
- emisja głosu;
- surdopsychologia;
- surdopedagogika.
Język migowy – podstawy. Jak ćwiczyć je w praktyce?
Skuteczna nauka języka migowego wymaga praktyki i kontaktu z innymi użytkownikami. Pomocne mogą być przykładowo:
- Materiały wideo i aplikacje edukacyjne – pomagają utrwalić język migowy, podstawy PJM i proste słownictwo patrząc na znaki.
- Ćwiczenia w parach i dialogi – warto poszukać grup wsparcia, społeczności online czy partnerów do nauki.
- Kontakt z osobami niesłyszącymi – spotkania, wolontariat, udział w wydarzeniach kulturalnych i integracyjnych. To najlepsza metoda, by zobaczyć język migowy w naturalnym użyciu.
Gdzie język migowy przydaje się zawodowo?
Wyobraź sobie rejestrację w przychodni, do której przychodzi pacjent niesłyszący. Albo ucznia w klasie, który lepiej odnajduje się w komunikacji migowej. W takich momentach umiejętność komunikacji migowej to praktyczna kompetencja. Sprawdza się szczególnie w pracy w obszarach takich jak:
- edukacja – nauczyciele wspomagający, pedagodzy specjalni, wychowawcy;
- ochrona zdrowia – pielęgniarki, lekarze, rejestratorki medyczne;
- administracja i obsługa klienta – urzędy, banki, punkty informacyjne, infolinie;
- organizacje pozarządowe – fundacje działające na rzecz osób z niepełnosprawnościami, projekty społeczne i kulturalne.
Posiadanie tej umiejętności czyni pracownika bardziej wszechstronnym i zwiększa jego atrakcyjność na rynku pracy.
Nauka języka migowego jako kompetencja przyszłości
Zapotrzebowanie na tłumaczy PJM systematycznie rośnie. Coraz więcej instytucji publicznych i prywatnych wdraża rozwiązania z zakresu dostępności. Wprowadzenie języka migowego do przestrzeni zawodowej jest elementem nowoczesnego podejścia do inkluzywności.
Dlatego najlepiej zacząć naukę, nawet od podstaw. Regularne ćwiczenia i wykorzystanie dostępnych narzędzi sprawiają, że bariera komunikacyjna staje się coraz mniejsza.
Język migowy w pigułce
- Język migowy to pełnoprawny system komunikacyjny, kluczowy dla osób niesłyszących i niedosłyszących.
- Nauka języka migowego jest możliwa niezależnie od wieku czy wykształcenia.
- Znajomość PJM to cenna kompetencja społeczna i zawodowa, otwierająca drzwi do pracy w edukacji, zdrowiu czy administracji.
Warto także zapoznać się z interesującymi artykułami, które znajdziesz na naszym blogu, a są to m.in.:
- https://studia-pedagogiczne.pl/aktualnosci/czym-jest-edukacja-wlaczajaca/;
- https://studia-pedagogiczne.pl/aktualnosci/pedagog-specjalny-kwalifikacje-jak-je-zdobyc-i-poszerzac/.
FAQ
Czy język migowy jest trudny do nauki?
Podobnie jak każdy język wymaga czasu i praktyki, ale podstaw można nauczyć się w kilka miesięcy.
Ile trwa nauka języka migowego?
Podstawowa komunikacja jest możliwa po kilku miesiącach, pełna biegłość wymaga kilku lat praktyki.
Czy polski język migowy i język migowy w innych krajach są takie same?
Nie. Każdy kraj ma swój narodowy język migowy, różniący się od pozostałych.
Czy znajomość PJM przyda się w pracy?
Tak – szczególnie w edukacji, ochronie zdrowia, administracji i organizacjach pozarządowych.
Jak zacząć naukę języka migowego?
Można zacząć praktyki z osobami Głuchymi, natomiast warto rozważyć studia podyplomowe, które oprócz nauki języka migowego oferują również wiedzę i umiejętności z innych ciekawych zagadnień.
