Ostatnia aktualizacja artykułu: 7 września 2023
Trudno sobie wyobrazić coś, co kojarzy się z okresem dzieciństwa bardziej niż czytane przez dorosłych bajki. Przed snem skutecznie utulają do snu, a w trakcie dnia pozwalają być inspiracją do zabaw i przemiany w bohaterów lektury. Jak się jednak okazuje bajki posiadają też silne działania terapeutyczne. Dzięki odpowiednio dobranym tytułom można skutecznie rozwiązać istniejące problemy lub zapobiec ich powstawaniu. W tym artykule wyjaśniamy co to jest bajkoterapia i kto powinien z niej skorzystać.
Leczenie poprzez sztukę – bajkoterapia wywodzi się z arteterapii
Nie sposób nie zauważyć twórczej ekspresji towarzyszącej dzieciom już od najmłodszych lat. To naturalna potrzeba, która uzewnętrznia się nie tylko tworzeniem rysunków czy poruszaniem się w rytm muzyki, ale także aktywnym słuchaniem i czytaniem dzieł literackich. Obcowanie ze sztuką wpływa pozytywnie na wiele obszarów ludzkiego umysłu, dzięki czemu można zniwelować wiele niepożądanych stanów danej osoby.
Z takiego założenia wychodzi arteterapia, czyli metoda oparta na leczeniu poprzez sztukę. Zalicza się do niej m.in. ekspresję plastyczną czy biblioterapię dotyczącą pozytywnego wpływania za pomocą literatury. Z biegiem czasu wyodrębniono również bajkoterapię wykorzystując w leczeniu tylko i wyłącznie specjalne dzieła skierowane do najmłodszych czytelników.
Bajkoterapia co to jest?
Pomimo coraz większej popularności tego typu metod w leczeniu różnych zaburzeń i schorzeń, wciąż wiele osób zastanawia się, jak należy rozumieć leczenie poprzez literaturę dla dzieci. Jeśli chodzi o efektywną formę, jaką jest bajkoterapia, definicja wskazuje na profilaktyczną oraz terapeutyczną metodę skierowaną do małych czytelników – głównie w wieku od 4 do 9 lat. Proces polega na zapoznaniu dziecka z bajkami stworzonymi specjalnie w celach terapeutycznych.
Bajkoterapia – cele ogólne tej formy leczenia
Bajkoterapia jest formą terapeutycznej i profilaktycznej pomocy, której zadaniem jest:
- wychowanie,
- socjalizacja,
- kompensacja,
- rozwój kreatywności oraz zdolności językowych.
Bajki wykorzystywane w terapii bazują na poznawczo-behawioralnych i psychodynamicznych teoriach rozwoju osobowości. Dzieci obcując z lekturą mogą od najmłodszych lat zdobyć wiedzę o otaczającym świecie.
Bajkoterapia – bajki terapeutyczne
Wiele osób zastanawia się jednak nie tylko co to jest bajkoterapia, ale również czym są bajki terapeutyczne. Otóż ta forma leczenia wykorzystuje trzy rodzaje bajek terapeutycznych:
- relaksacyjną – służy odprężeniu i rozładowaniu negatywnych emocji,
- psychoterapeutyczną – jej celem jest zaspokojenie potrzeb dziecka (np. podniesienie samooceny),
- psychoedukacyjną – ma za zadanie dokonać zmiany w zachowaniu dziecka (np. nakłonić do sprzątania).
Bajkoterapia – najczęściej zadawane pytania
Ta efektywna forma pozytywnego wpływania na dziecko budzi bardzo duże zainteresowanie, dlatego poniżej zebraliśmy dla Was odpowiedzi na najbardziej nurtujące pytania.
Na czym polega metoda bajkoterapii?
Opisując terapeutyczne działania wykorzystujące bajki warto zwrócić uwagę na cały proces składający się z uczestników, środków terapeutycznych i osoby prowadzącej zajęcia. Zadaniem terapeuty jest rozpoznanie problemu u dziecka, a następnie dobranie odpowiedniej lektury, z którą zapoznanie się przez młodego pacjenta przyniesie oczekiwany rezultat.
Kiedy stosujemy bajki terapeutyczne?
Odpowiednio dobrane tytuły wykazują swoje pozytywne działanie w przypadku dzieci, które borykają się z różnego rodzaju stanami lękowymi – są np. zestresowane zmianą środowiska, relacjami rówieśniczymi, sytuacją w domu lub wykazują trudności dotyczące rozwoju własnej samooceny.
Czego uczy bajkoterapia?
Zamysł leczenia poprzez literaturę dla dzieci jest stosowany na coraz szerszą skalę, ponieważ treści w nich zawarte odnoszą się do trudności, jakie są bliskie najmłodszym czytelnikom. Poprzez czytanie tekstów mogą skonfrontować je z własnymi doświadczeniami psychicznymi, które mogą nie tylko zostać zwerbalizowane i określone, ale także dziecko uzyskuje wskazówki do poradzenia sobie z problematyczną sytuacją.
Po co bajkoterapia?
Poprzez utożsamianie się z postacią oraz naśladowanie jej zachowań, dziecko może nabyć pewnego rodzaju odporność i zostać przygotowane na różne sytuacje, jakie mogą je spotkać w kolejnych latach. Wszystko dlatego, iż ponowne przeżywanie problemu odbywa się w kontrolowanych warunkach – dziecko może znaleźć wsparcie emocjonalne poprzez działania i zachowania bohatera.
Jak napisać dobrą bajkę?
Każda z bajek wykorzystywanych w tej formie leczenia ma kilka wspólnych cech, do której zalicza się:
- metaforyczną konstrukcję,
- bohatera posiadającego problemy podobne do młodych pacjentów,
- miejsce akcji znane dziecku (np. dom lub szkoła),
- brak morału,
- obszerne opisy – szczególnie odczuć i emocji bohaterów,
- pozytywne zakończenie.
ZDOBĄDŹ WIEDZĘ I UMIEJĘTNOŚCI NIEZBĘDNE DO PRACY W ZAKRESIE BAJKOTERAPII ZAPISUJĄC SIĘ NA PEDAGOGICZNE STUDIA PODYPLOMOWE
Czy bajkoterapia jest metodą terapii?
Warto zwrócić uwagę, że w wielu przypadkach bajkoterapia jest uzupełnieniem specjalistycznego leczenia różnych zaburzeń, na które składa się znacznie więcej czynników. Wszystko zależy od konkretnego przypadku i skali problemu.
W każdym z nich terapia musi być przeprowadzona przez osobę posiadającą odpowiednie przygotowanie do pracy. Osoby zainteresowane zdobyciem wiedzy i umiejętności niezbędnych na tym stanowisku mogą zdobyć je zapisując się na studia podyplomowe Bajkoterapia. Absolwenci kierunku posiadają kompetencje do prowadzenia zajęć dla dzieci zdrowych oraz przejawiających zaburzenia na tle wychowawczym i emocjonalnym.
