Ostatnia aktualizacja artykułu: 3 stycznia 2024
Uczniowie są mocno zróżnicowaną grupą w kontekście możliwości oraz indywidualnych potrzeb. Zapewnienie im optymalnych świadczeń terapeutycznych dostosowanych do wieku oraz posiadanych ograniczeń jest więc niezwykle trudne. Z pomocą przychodzą jednak metody terapii pedagogicznej – zarówno klasyczne, jak i te z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. W jaki sposób można wyrównywać szanse edukacyjne dzieci i młodzieży?
Terapie pedagogiczne – rodzaje zaburzeń kwalifikujących ucznia
Do szkół uczęszczają nie tylko uczniowie o standardowych umiejętnościach, ale również Ci poza normą intelektualną – wybitnie uzdolnieni, z niepełnosprawnościami czy pochodzący ze środowisk które są zagrożone wykluczeniem społecznym. Terapia pedagogiczna ma za zadanie zarówno usprawniać zaburzone funkcje, jak również doskonalić te, które są dobrze rozwinięte.
Jeśli chodzi o terapię pedagogiczną, rodzaje zaburzeń zdiagnozowanych u uczniów, którzy mogą zostać zakwalifikowani do tego typu pomocy, to najczęściej:
- trudności z koncentracją uwagi i zapamiętywaniem
- dysleksja,
- problemy dotyczące literalizacji,
- zaburzenia integracji sensorycznej,
- obniżone poziomy umiejętności manualnych,
- trudności w zakresie orientacji przestrzennej, a także koordynacji wzrokowo-ruchowo-słuchowej.
Terapię pedagogiczną może prowadzić jedynie osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje. Dla osób, które są zainteresowane podjęciem pracy w tym obszarze, Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego przygotowała studia podyplomowe „Terapia pedagogiczna i socjoterapia”. Więcej informacji znajdziesz w opisie kierunku.
CHCESZ POZNAĆ METODY TERAPII PEDAGOGICZNEJ I WYKORZYSTAĆ JE W PRAKTYCE? ZAPISZ SIĘ NA STUDIA PODYPLOMOWE
Etapy terapii pedagogicznej
Z uwagi na powyższe ograniczenia, terapia pedagogiczna przebiega w określonych etapach. Na początku ważne jest budowanie motywacji u dziecka oraz nawiązanie pozytywnych relacji pomiędzy uczniem a osobą prowadzącą zajęcia. Następnie należy zorganizować ćwiczenia, które mają na celu rozwijać funkcje percepcyjno-motoryczne. Trzecim etapem jest wdrożenie zajęć pozwalających uczniowi na efektywną naukę (np. pisania oraz czytania). Ostatnim etapem są aktywności, dzięki którym dziecko będzie mogło udoskonalać i utrwalać te umiejętności.
Metody terapii pedagogicznej
Powyższe etapy terapii pedagogicznej są uniwersalne i powinny być uwzględnione w każdym zdiagnozowanym przypadku. Wyróżnić można 5 metod terapii pedagogicznej.
Metoda relaksacji
Stan relaksu to stan rozluźnienia przeżywany jako wewnętrzny spokój i odprężenie, przeciwieństwo reakcji stresowej, która jest powodem mobilizacji i zwiększenia napięcia mięśniowego będącego problemem dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Systematyczne stosowanie metod relaksacji pozwala zregenerować się psychiczne i fizycznie organizmowi, poprawić pamięć oraz koncentrację uczniów. Tego typu metody są zalecane przy zaburzeniach mowy, problemach z rozwojem motorycznym czy brakiem równowagi.
Metoda usprawniania funkcji językowych
Do popularnych metod usprawniania funkcji językowych należy metoda symultaniczno-sekwencyjna (nazywana także metodą sylabową lub metodą krakowską). Jest to efektywny sposób nauki czytania, a także rozwijania umiejętności czytania ze zrozumieniem. Metoda ta polega na:
- stymulacji słuchowej poprzez różnicowanie dźwięków, odtwarzaniu rytmu oraz rozpoznawaniu i zapamiętywaniu dźwięków,
- analizie i syntezie wzrokowej poprzez składanie obrazków w części,
- stymulacji lewej półkuli odpowiedzialnej za myślenie i pamięć poprzez szeregowanie i układanie sekwencji.
Metoda usprawniania koncentracji oraz pamięci
Polega na ćwiczeniu umiejętności skupienia na wykonywanej czynności bez rozpraszania się innymi bodźcami. Dzieci mogą w tym celu rozwiązywać krzyżówki, rebusy czy dyktanda graficzne. Popularną zabawą w tej metodzie są również gry jak np. statki, kółko i krzyżyk czy państwa-miasta. Skuteczna okazuje się również zabawa w „papugę” – osoba prowadząca oraz uczeń powtarzają zdania stopniowo je rozbudowując.
Metoda usprawniania czytania i pisania
Dla dzieci, u których wykryto zaburzenia w sferze wzrokowej, manualnej i słuchowej, powinno się stosować w trakcie terapii ćwiczenia rozwijające umiejętności czytania i pisania. W tej metodzie prowadzący może usprawnić te sfery dzięki wdrożeniu aktywności polegających na czytaniu:
- całościowym sylab,
- wyrazów, tekstów i zdań sylabami,
- w krótkich ekspozycjach,
- na przemian,
- selektywnym.
Z kolei ćwiczenia pisania mogą dotyczyć kreślenia ręką dużych liter w powietrzu, wodzeniu po wzorze na tablicy czy malowaniu liter farbą na dużych arkuszach.
Metoda usprawniania funkcji percepcyjno-motorycznych
Wiele dzieci trafia na terapię pedagogiczną w celu usprawniania funkcji percepcyjno-motorycznych. Osoba prowadząca zajęcia dla uczniów z tego typu ograniczeniami może wdrożyć elementy zabawy oraz rywalizacji, które będą atrakcyjne dla uczestników i będą przynosiły zauważalne efekty. Aktywności mogą dotyczyć m.in.:
- nawlekania korali,
- przeplatania sznurków przez otwory,
- układania pociętych obrazków i puzzli,
- wyszukiwania różnić między obrazkami.
Nowoczesne metody terapii pedagogicznej
Powyższe metody mogą być realizowane z wykorzystaniem klasycznych narzędzi i pomocy, jak również nowoczesnych technologii, w tym komputera. Istnieją również odrębne nowoczesne metody terapii pedagogicznej, do której zalicza się m.in.
- Metodę Warnkego – oddziałuje na zmysł wzroku, słuchu oraz motorykę przy użyciu specjalistycznego sprzętu testowo-pomiarowego przypominającego słuchawki z mikrofonem, który sprawdza 14 funkcji wpływającego na mowę oraz naukę czytania i pisania,
- Metodę Tomatisa – za pomocą specjalnie skonstruowanych słuchawek (urządzenie TalksUp) zmniejsza nadwrażliwości słuchowe wysyłając wysokie tony harmoniczne, które stymulują korę mózgową,
- EEG Biofeedback – to nieinwazyjna i bezbolesna metoda treningu mózgu, która wywodzi się z ośrodka szkoleniowego NASA i polega na monitorowaniu zmian fizjologicznych w organizmie; specjalna aparatura ułatwia rozpoznawanie wpływu myśli oraz uczuć, więc dziecko może w łatwiejszy sposób kontrolować funkcje organizmu, nad którymi ciężko zapanować w normalnych warunkach.
