Obowiązek szkolny dotyczy aktualnie dzieci i młodzieży od 7. do 15. roku życia, a obowiązek nauki uczniów w wieku od 15 do 18 lat. Nic więc dziwnego, że edukacja kojarzy się głównie z procesem skierowanym głównie dla osób młodych, którzy przygotowują się do pełnienia określonej funkcji lub podjęcia zawodu. Nieustanna chęć rozwoju, wypalenie zawodowe czy coraz popularniejsze przebranżowienie sprawia jednak, że we współczesnym systemie edukacji coraz ważniejszą funkcję pełni andragog. Co wpływa na tak duże zainteresowanie usługami nauczyciela osób dorosłych?
Andragogika – co to za obszar nauki?
Jeszcze w latach 80. ubiegłego wieku andragogika nazywana była „pedagogiką dorosłych”. Z uwagi jednak na pewne rozbieżności znaczeniowe (pedagogika pochodzi od greckiego słowa paidagogos, co oznacza dosłownie „prowadzenie dziecka”), nie stosuje się tego terminu. Istotnym argumentem jest także fakt, iż andragogika przyjmuje założenie, że proces nauczania dorosłych różni się od tego, który znany jest w przypadku najmłodszych uczniów. Wywodzi się jednak z pedagogiki i jest subdyscypliną dotyczącą procesu kształcenia osób dorosłych.
ZAPISZ SIĘ NA STUDIA PEDAGOGICZNE Z ANDRAGOGIKI I ROZPOCZNIJ KSZTAŁCENIE OSÓB DOROSŁYCH
Andragog, czyli edukator dorosłych
Z uwagi na rosnącą popularność tej dziedziny, coraz więcej osób zastanawia się nie tylko czym jest andragogika, ale również jaka rolę pełni andragog. Osoba na tym stanowisku odpowiada za planowanie oraz prowadzenie zajęć dydaktycznych realizując tym samym państwowe cele polityki edukacyjnej w obszarze kapitału społecznego oraz ludzkiego.
Andragog i jego rola w procesie kształcenia dorosłych
Andragog w swojej pracy nie tylko gromadzi i rozwija wiedzę na temat systemu edukacji dorosłych w naszym kraju, ale również:
- prowadzi badania empiryczne w obszarze kształcenia dorosłych oraz tworzy programy nauczania dostosowane do ich potrzeb,
- diagnozuje potrzeby edukacyjne i oczekiwania różnych grup odbiorców dorosłych,
- wspiera, wdraża i stwarza warunki niezbędne do samokształcenia dorosłych,
- motywuje do zdobywania wiedzy,
- inspiruje instytucje, firmy oraz organizacje – zarówno samorządowe, jak i rządowe – do podejmowania odpowiednich działań edukacyjnych i wprowadza cele edukacyjne dorosłych do strategii ich działania,
- promuje idee edukacji ustawicznej i promuje usługi edukacyjne poszerzające indywidualną aktywność pod względem kształcenia wśród dorosłych.
Różnice w kształceniu dzieci a osób dorosłych
Proces nauczania dzieci i młodzieży z pozoru może wydawać się podobny do tego, który występuje w przypadku osób dorosłych. Dzieje się tak z uwagi na mechanizmy poznawcze, a także sposób zdobywania nowych umiejętności i wiedzy. Nauczanie dorosłych ma jednak swoją specyfikę, której źródła można dopatrywać się m.in. w nagromadzonym przez lata bagażu doświadczeń, przekonań, wiedzy, stereotypów czy zachowań rutynowych. W przypadku jednej grupy dorosłych ułatwi to poznawanie nowych obszarów nauki, podczas gdy dla innej grupy może stanowić barierę.
Znaczną różnicą jest także motywacja wewnętrzna (chęć otrzymania upragnionego awansu oraz podwyżki wynagrodzenia) i zewnętrzna (ambicja, chęć wyróżnienia się na tle innych lub zdobycia władzy), podczas gdy w przypadku dzieci motywacją jest głównie nacisk ze strony nauczycieli oraz rodziców, a także system kar i nagród.
Andragog – cenne umiejętności w pracy
Nauczanie osób dorosłych jest bardzo wymagającym zadaniem, którego efektywność w znacznym stopniu zależy nie tylko od samych zainteresowanych zdobyciem nowej wiedzy i umiejętności, ale również od andragoga. Najlepszymi w swoim fachu zostają osoby cechujące się empatią, elastycznością, umiejętnością oceny potrzeb osób uczących się, a także wysokimi umiejętnościami planowania.
Dodatkowo ogromną rolę w pracy andragoga odgrywa komunikatywność i umiejętność współpracy. Jest ona niezbędna nie tylko w kontekście relacji ze swoimi dorosłymi uczniami, ale również pod względem kooperacji z innymi specjalistami, jak np. psychologami i trenerami zawodowymi.
Andragog i wykorzystywane metody nauczania
W swojej pracy andragog wykorzystuje różne metody nauczania – m.in. dyskusję, praktyki czy naukę przez odkrywanie. Oprócz tego bazuje on pod kątem metodyki na teoriach andragogicznych:
- Mezirowa – zgodnie z tą teorią w trakcie życia człowieka powstaje pewnego rodzaju konstrukcja, która określa sposób, w jaki interpretuje świat,
- Kolba – według tego modelu, osoby dorosłe mogą przekształcać swoje doświadczenia w wiedzę, która może z kolei spowodować pożądane zmiany (m.in. w zachowaniu),
- Knowlesa – zauważył on znaczny wzrost efektywności w procesie kształcenia dorosłych, kiedy samodzielnie wybierają czego się uczą i biorą odpowiedzialność za wyniki.
Środowiska pracy i przyszłość pracy andragoga
Rosnące zapotrzebowanie na usługi andragoga ma również wpływ na szerokie możliwości rozwoju zawodowego osoby na tym stanowisku. Absolwent kierunku Andragogika oferowanego przez Wyższą Szkołę Kształcenia Zawodowego może pracować m.in. w instytucjach edukacji dorosłych, centrach kształcenia ustawicznego czy różnego rodzaju organizacjach. Świadcząc usługi odpowiada na aktualne wyzwania w kształceniu dorosłych, które spowodowane są cyfryzacją, globalizacją i różnorodnością kulturową.
