Ostatnia aktualizacja artykułu: 17 lipca 2023
Realia oraz sposób funkcjonowania polskiego społeczeństwa sprzyjają wielu zaburzeniom kontaktów międzyludzkich, co może wpływać na wiele nieprawidłowości w kształtowaniu osobowości jednostki. Rosnące zjawisko wyobcowania sprawia, że coraz więcej osób poszukuje skutecznej formy samookreślenia i wyrażania siebie w społeczeństwie. Taką funkcję pełni arteterapia, która wykorzystuje wiele form sztuki celem poprawy kondycji psychicznej pacjenta. W jaki sposób przygotowanie do pracy z takimi osobami może zdobyć arteterapeuta?
Arteterapia – od starożytności po współczesność
Pozytywny wpływ sztuki na sferę ludzkiej psychiki znany jest już od starożytności, kiedy to Arystoteles zauważył oddziaływanie na publiczność nie tylko samego dzieła, ale samego faktu oglądania widowiska. Odgrywane tragedie miały w widzu wyzwolić litość i trwogę przez ukazanie za pomocą aktorów jego własnych wewnętrznych słabości, co pozwoliło prowadzić do swego rodzaju oczyszczenia i wewnętrznej harmonii.
Nazwa arteterapia pochodzi z kolei od łacińskich słów arte oznaczającego sztukę, a także therapeuein, czyli leczenie. W wolnym tłumaczeniu jest to terapia sztuką lub terapia poprzez sztukę. Za pioniera uważa się Adriana Hilla – brytyjskiego nauczyciela sztuki, który dostrzegł jej pozytywny wpływ na osoby z zaburzeniami fizycznymi i intelektualnymi.
Arteterapia to interdyscyplinarna dziedzina wiedzy, ponieważ wykorzystuje założenia znane nie tylko rzecz jasna ze sztuki, ale również z filozofii, psychologii, medycyny czy socjologii. Jako odrębny dział terapeutycznej praktyki, arteterapia rozwijała się równocześnie w Europie oraz Stanach Zjednoczonych.
Arteterapia w leczeniu zaburzeń psychicznych
Terapia sztuką jest metodą, która może być wykorzystywana w przypadku wszystkich osób. Nie istnieją żadne ograniczenia pod względem wieku, wykształcenia, stanu zdrowia czy płci. Również zdolności artystyczne nie mają większego znaczenia. Uczestnicy terapii czerpią wiele korzyści z samego procesu obcowania ze sztuką.
Zajęcia z arteterapii poleca się jednak najczęściej osobom z zaburzeniami w sferze intelektualnej i psychicznej. Leczenie poprzez sztukę może mieć charakter uzupełniający inne formy terapii w przypadku pacjentów z:
- depresją,
- lękami,
- uzależnieniami,
- zaburzeniami osobowości.
Dzieje się tak z uwagi na ogromną siłę terapeutyczną sztuki, która pozwala rozbudzić emocje, zaktywizować myślenie, uzmysłowić potrzebę kontaktu z innymi ludźmi. W wielu przypadkach sztuka pozwala oswoić lęk, stres oraz strach, a techniki artystyczne pozwalają zlokalizować problem.
Arteterapeuta – praca z dziećmi i trudną młodzieżą
Pozytywne efekty terapii sztuką mogą być wykorzystywane przez arteterapeutę również w przypadku zaburzeń u dzieci i młodzieży. Praca specjalisty różni się jednak od tej z osobami dorosłymi, którym znacznie trudniej jest pokonać opór przed aktywnościami artystycznymi.
Na zajęcia do arteterapeuty najczęściej kierowane są dzieci z autyzmem i ADHD, które mają problem regulowaniem swoich emocji. Dobieranie formy powinno nastąpić indywidualnie dla każdego pacjenta. I choć w przypadku dzieci najczęściej wybierana jest plastykoterapia, czyli leczenie poprzez rysowanie, malowanie bądź rzeźbienie, wybór jest znacznie szerszy i obejmuje leczenie m.in. poprzez:
- słuchanie i tworzenie muzyki (muzykoterapia),
- recytowanie (poezjoterapia),
- oglądanie bajek i filmów (filmoterapia),
- taniec (choreoterapia).
Dzięki temu najmłodsi pacjenci mogą łatwiej uzewnętrznić swoje emocje, a także zintegrować się z innymi osobami. Jest to szczególnie ważne w przypadku młodzieży, u której stwierdzono problemy z adaptacją społeczną. Podczas procesu pacjenci lepiej poznają siebie, swoje potrzeby oraz wartości, a także poznają inne sposoby patrzenia na świat i innego człowieka.
Arteterapia studia podyplomowe dla terapeutów
Pomimo nielicznej grupy sceptyków bagatelizujących znaczenie arteterapii z uwagi na brak badań empirycznych, które w pełni wyjaśniłyby relację między sztuką a pozytywnymi zmianami w człowieku, jej popularność rośnie. Generuje to większe zapotrzebowanie na specjalistów odpowiedzialnych za efektywne prowadzenie zajęć dla poszczególnych grup.
W celu zdobycia niezbędnych kwalifikacji, Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego oferuje studia podyplomowe Arteterapia (3 sem), które słuchacze mogą zrealizować bez wychodzenia z domu. Więcej o studiach online przeczytasz tutaj.
W trakcie 3 semestrów słuchacze zwiększą swoje kompetencje w obszarze:
- integrowania działań percepcyjnych i ekspresyjnych,
- prowadzenia terapii poprzez sztukę,
- zastosowania wiedzy w obszarze pedagogiki, psychoterapii, psychologii,
- organizacji i realizacji zajęć z różnymi grupami społecznymi o różnych dysfunkcjach.
Absolwenci oprócz niezwykle cennego bagażu wiedzy, uzyskują kwalifikacje do wykonywania zawodu jako arteterapeuta.
