Nauczyciele stojąc przy tablicy stoją jednocześnie przed niezwykle odpowiedzialnym i trudnym zadaniem, jakim jest przekazywanie uczniom wiedzy, właściwych postaw czy realizacja programu nauczania z danego zakresu. Mimo to, chętnych do uzyskania kwalifikacji umożliwiających podjęcie pracy w jednej ze szkół nie brakuje. W tym artykule przyjrzymy, się kto może zostać nauczycielem w świetle aktualnych przepisów.
Jak zostać nauczycielem? – dwie ścieżki przygotowania do zawodu
Reformy edukacji i regularne wzrosty wynagrodzeń sprawiły, że nad podjęciem pracy nauczyciela zastanawia się coraz więcej osób – szczególnie tych, które wykazują naturalne predyspozycje do pracy dydaktyczno-wychowawczej.
Wzmożone zainteresowanie kwalifikacjami niezbędnymi do pracy w zawodzie jest również efektem braków kadrowych, z którymi boryka się coraz więcej placówek. To z kolei stwarza dużo większe szanse na znalezienie etatu i możliwość rozwoju kariery zawodowej.
Wiele osób planuje swoją karierę nauczyciela bardzo wcześnie i już po ukończeniu szkoły podstawowej wybiera odpowiedni profil klasy licealnej, a następnie kierunek studiów. Co jednak w przypadku, gdy aspirujący nauczyciel odkryje w sobie predyspozycje i chęć do pracy w zawodzie po ukończeniu zupełnie innych studiów?
Jak się okazuje absolwenci innych dziedzin naukowych mogą zdobyć kwalifikacje zapisując się na studia podyplomowe nadające odpowiednie uprawnienia.
Nauczyciel – wymagania dotyczące kwalifikacji niezbędnych do pracy w klasach IV-VIII szkół podstawowych i szkołach ponadpodstawowych
Ze względu na niezwykle dużą odpowiedzialność w kontekście rozwoju i edukacji społeczeństwa, zawód ten uregulowany jest wieloma przepisami, które co jakiś czas ulegają zmianie.
Jeśli chodzi o warunki, jakie musi spełnić aspirujący nauczyciel, wymagania w tej kwestii zawiera Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 14 września 2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. Warto zaznaczyć, że we wszystkich opisanych poniżej przypadkach wymagane jest przygotowanie pedagogiczne.
Według aktu prawnego kwalifikacje do nauczania w klasach IV-VIII szkół podstawowych i szkołach ponadpodstawowych (z wyjątkiem oddziałów specjalnych w szkołach ogólnodostępnych, szkół specjalnych i szkół w okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich) posiada absolwent:
- studiów I lub II stopnia bądź jednolite studia magisterskie prowadzone według nowego standardu kształcenia na kierunku:
- zgodnym z nauczanym przedmiotem lub powadzonymi zajęciami lub
- którego program obejmuje treści określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego w obszarze nauczanego przedmiotu bądź zajęć prowadzonych na odpowiednim etapie edukacyjnym lub
- którego efekty pod względem wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczania odpowiadające wymaganiom ogólnym, które są zawarte w podstawie programowej kształcenia ogólnego w obszarze nauczanego przedmiotu bądź treści prowadzonych zajęć na odpowiednim etapie edukacyjnym oraz studiów podyplomowych realizowanych w oparciu o nowy standard kształcenia w zakresie nauczanego przedmiotu.
Nauczyciel – wymagania dotyczące kwalifikacji niezbędnych do pracy w klasach I-III szkół podstawowych i w przedszkolach
Nieco inne wymagania rozporządzenie kieruje w stronę nauczycieli przedszkoli oraz edukacji wczesnoszkolnej w podstawówkach. Tutaj akt prawny wskazuje studia:
- jednolite magisterskie realizowane w oparciu o nowy standard kształcenia na kierunku pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna lub
- I stopnia realizowane zgodnie z przepisami obowiązującymi przed 3 sierpnia 2019 r. na kierunku pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna,
- II stopnia realizowane z nowym standardem na kierunku pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna na podstawie § 39 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 27 września 2018 r. w sprawie studiów.
Przepisy dopuszczają również studia prowadzone zgodnie z przepisami, które obowiązywały przed dniem 3 sierpnia 2019 r. na kierunku:
- zgodnym z prowadzonymi zajęciami,
- którego efekty uczenia się obejmują treści prowadzonych zajęć,
- pedagogika w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym bądź wczesnoszkolnym,
- lub specjalności innej niż nauczany przedmiot – w takim przypadku niezbędnej jest ukończenie studiów podyplomowych prowadzonych zgodnie z przepisami, które obowiązywały przed dniem 3 sierpnia 2019 r.
Jak widać, istnieje bardzo dużo możliwości uzyskania kwalifikacji niezbędnych do nauczania na konkretnym etapie edukacyjnym.
Przygotowanie pedagogiczne – adekwatne do nauczanego etapu
Pierwszym krokiem, jaki musi wykonać aspirujący nauczyciel, jest zrealizowanie studiów z zakresu przygotowania pedagogicznego, dzięki którym zdobywa teoretyczną i praktyczną wiedzę m.in. z obszaru pedagogiki, psychologii czy podstaw dydaktyki.
Według aktualnych przepisów program studiów musi przewidywać naukę w wymiarze co najmniej 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem kształcenia, a także 150 godzin pozytywnie ocenionej praktyki pedagogicznej.
Nasza Uczelnia realizuje studia w oparciu o aktualne wymogi i umożliwia uzyskanie przygotowania pedagogicznego:
- do nauczania przedmiotów zawodowych,
- dla nauczycieli przedmiotów lub zajęć prowadzonych w szkole podstawowej,
- dla nauczycieli przedmiotów lub zajęć prowadzonych w szkole ponadpodstawowej,
- dla nauczycieli przedmiotów lub zajęć prowadzonych w szkole podstawowej i ponadpodstawowej,
- dla nauczycieli przedmiotów lub zajęć prowadzonych w szkole podstawowej i ponadpodstawowej, teoretycznych przedmiotów zawodowych oraz praktycznej nauki zawodu,
- do nauczania języka obcego,
- dla psychologów.
Powyższe studia mają charakter kwalifikacyjny i umożliwiają zdobycie uprawnień pedagogicznych oraz przygotowują do wykonywania zawodu nauczyciela.
Jak zostać nauczycielem po innych studiach?
Gdy osoba aspirująca do wykonywania zawodu nauczyciela chce nauczać konkretnego przedmiotu, ale nie posiada wykształcenia kierunkowego, musi oprócz przygotowania pedagogicznego zrealizować dodatkowo studia nadające uprawnienia do jego nauczania.
Więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule „Jak zostać nauczycielem po innych studiach?”.
Przykładowo nauczyciel, który chce nauczać historii w szkole podstawowej, który nie jest absolwentem studiów pedagogicznych lub studiów z historii, które pokrywają się z treścią nauczania na danym etapie edukacyjnym, musi posiadać przygotowanie pedagogiczne dla nauczycieli przedmiotów lub zajęć prowadzonych w szkole podstawowej oraz ukończyć kwalifikacyjne studia podyplomowe „Nauczanie historii”.
Zobacz pełną listę kierunków realizowanych przez naszą Uczelnię.
Warto zaznaczyć, że nasza uczelnia umożliwia równolegle dwa kierunki – jeden do nauczania konkretnego przedmiotu, a drugi z zakresu przygotowania pedagogicznego. W takim przypadku słuchacz może uzyskać rabat na przygotowanie pedagogiczne w wysokości 25%.
Jakie studia na nauczyciela? – ważne miejsce kształcenia
Grono pedagogiczne każdej szkoły tworzą nauczyciele, których kariery zawodowe mogą przebiegać zupełnie inaczej. Wspólnym mianownikiem jest często jednak chęć rozwoju i poszerzenia swoich kompetencji o nauczanie drugiego lub kolejnego przedmiotu. Wielu z pracowników oświaty zastanawia się wówczas, jakie studia na nauczyciela okażą się najlepsze. Pierwszym aspektem, jaki należy wziąć pod uwagę to miejsce kształcenia.
Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego okaże się świetnym wyborem z uwagi na fakt, iż jest placówką z ponad 20-letnim doświadczeniem, a oferowane studia realizowane są w oparciu o aktualne przepisy i rozporządzenia.
Jakie studia na nauczyciela? – kierunki warte uwagi
Drugim bardzo ważnym aspektem jest wybór samego kierunku. W tym przypadku wiele zależy od preferencji samego nauczyciela czy aktualnej sytuacji zawodowej. Popularnym i bardzo korzystnym rozwiązaniem jest podjęcie kierunków łączonych, czyli realizowanych równolegle dwóch kierunkach studiów podyplomowych nadających dwie osobne kwalifikacje, dzięki którym absolwenci zdobywają dwa osobne świadectwa ukończenia studiów – np.:
Kwalifikacje do prowadzenia zajęć z przedmiotów o dużym zapotrzebowaniu
Innym skutecznym rozwiązaniem jest zapisanie się na studia, które przygotowują do nauczania popularnych przedmiotów maturalnych – zapotrzebowanie w szkołach ponadpodstawowych na nauczycieli posiadających takie kwalifikacje jest bardzo duże. Mowa o prowadzeniu zajęć m.in. z:
