Uzależnienia kojarzą się głównie z substancjami psychoaktywnymi, jednak lekarze, psycholodzy i terapeuci mierzą się również z nałogami behawioralnymi. W ostatnich latach coraz częściej borykają się z nimi młodzi uczniowie, których zachowanie może budzić niepokój rodziców oraz nauczycieli. Co to są uzależnienia behawioralne i w jaki sposób można je rozpoznać?
Co to są uzależnienia behawioralne?
Termin „uzależnienia behawioralne” znacznie różni się od powszechnego pojęcia uzależnienia kojarzonego głównie z przyjmowaniem środków psychoaktywnych. W przypadku nałogów behawioralnych patologicznym zjawiskiem jest niekontrolowane wykonywanie pewnych czynności, ich intensywność oraz negatywne konsekwencje dla danej osoby.
Według informacji podanych przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, aktualnie można wyróżnić dwa typy zachowań prowadzących do tego rodzaju zaburzeń – jest to granie w gry hazardowe oraz gry komputerowe. Czynności te są wpisane na listę DSM-5 oraz ICD-11, czyli dwóch najpopularniejszych klasyfikacji diagnostycznych.
Jakie są uzależnienia behawioralne?
Badania Nastolatki 3.0 przeprowadzone w 2021 roku wskazują, że poza graniem w gry komputerowe, uczniowie wykazują problematyczne zachowanie również na innym tle. Jakie są uzależnienia behawioralne, z którymi boryka się dzisiejsza młodzież? Należy wskazać tutaj przede wszystkim nadużywanie smartfonów i Internetu, w tym przede wszystkim mediów społecznościowych. Badania wskazują, że problem z nadużywaniem Sieci wykazuje co trzeci nastolatek.
Niebezpieczne zjawisko dotyczy również uzależnienia od hazardu. Wyniki badań pokazują, że z zaburzeniami na tym tle może zmagać się co dziesiąty młody człowiek, a około 37% tej grupy może być na umiarkowanym poziomie do rozwinięcia zaburzenia.
Uzależnienia behawioralne – co to oznacza w praktyce? Zobacz, co powinno Cię zaniepokoić
Istnieje kilka wspólnych typowych objawów dla wszystkich nałogów behawioralnych, szczególnie tych dotyczących problematycznego używania urządzeń cyfrowych. Twoją uwagę powinno zwrócić zachowanie ucznia, który:
- jest bardzo zaabsorbowany daną czynnością, która staje się dominującą częścią jego życia,
- angażuje się w konkretne zachowanie traktując je jako formę ucieczki przed stresem, smutkiem czy strachem,
- nie daje się odciągnąć od danej czynności – kończy się to frustracją, złością czy awanturą.
Uczniowie z problemami behawioralnymi bardzo często są impulsywni i mają trudności w nawiązaniu relacji z rówieśnikami.
Uzależnienia behawioralne – co to może powodować?
Uczniowie, którzy długo zmagają się z nałogami behawioralnymi, mogą z czasem borykać się z depresją, stanami lękowymi czy fobiami społecznymi. Brak odpowiedniej reakcji może doprowadzić do wielu negatywnych konsekwencji w przyszłości – np. w postaci niewywiązywania się z obowiązków rodzinnych czy zawodowych.
Jak leczyć uzależnienia behawioralne?
Proces leczenia nałogów behawioralnych jest dość długi i skomplikowany, a jego skuteczność zależy przede wszystkim od zaangażowania osoby uzależnionej. Istnieje kilka sposobów na to, jak leczyć uzależnienia behawioralne, jednak najskuteczniejszą okazuje się terapia poznawczo-behawioralna. Pozwala dotrzeć do źródła problemu i wypracować nowe, zdrowsze wzorce myślenia i postępowania.
Studia Psychologia uzależnień
W zapobieganiu poważniejszym stanom, w którym uczniowie muszą sięgać po środki farmakologiczne łagodzące lęki czy depresję, pomaga przede wszystkim odpowiednia profilaktyka oraz szybka reakcja. Jeśli jesteś nauczycielem, psychologiem, pedagogiem czy pracownikiem socjalnym bądź po prostu chcesz zgłębić wiedzę na temat metod terapii oraz rozwinąć umiejętności rozpoznawania niepokojących objawów, zapisz się na studia podyplomowe Psychologia uzależnień.
W ciągu 2 semestrów zapoznasz się z zagadnieniami dotyczącymi m.in.:
- teoretycznych koncepcji uzależnień,
- uzależnień behawioralnych,
- neurobiologicznych mechanizmach uzależnień,
- metodyki pracy z osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym.
Więcej informacji na temat studiów znajdziesz w opisie kierunku.
